Review Sách Lược Sử Loài Người – Con Người Có Thực Sự Thông Thái Hay Đang Bước Đi Trong Vô Định?

Lược sử loài người của Yuval Noah Harari là cuốn sách bao quát về lịch sử tiến hóa của loài người từ thời cổ xưa, tức từ thời đồ đá cho đến hiện tại là thế kỉ 21. Không dừng lại ở một cuốn sách khoa học khô khan, sách Lược sử loài người còn viết về sâu thẳm những góc khuất trong đời sống con người.

Loài người có thực sự là giống loài thông minh, duy lý hay cũng đang vật lộn trong cuộc tiến hóa vô định hướng của riêng mình? Quá nhiều bài phân tích và lời ngợi ca đã dành cho cuốn sách này, cùng Revisach đi tìm hiểu Lược sử loài người bạn nhé.

Về tác giả cuốn Lược sử loài người

Tác giả cuốn sách Lược sử loài người là Yuval Noah Harari. Ông là một nhà sử học và đảm nhiệm vị trí giáo sư khóa Lịch sử tại đại học Hebrew. Cuộc sống cá nhân của vị giáo sư này cũng rất đặc biệt. Ông thực hành thiền Vipassana ngay khi ông còn ở Oxford năm 2000 và nói rằng thiền đã thay đổi cuộc đời mình. Ông còn là một người ăn chay trường vì cho rằng ngành công nghiệp sữa đang phá vỡ mối quan hệ giữa bò mẹ và bò con. Đến năm 2019 thì ông quyết định không sử dụng điện thoại thông minh nữa.

Sách hay nên đọc: Review sách 36 lời khuyên dành cho người khởi nghiệp – bí quyết để chinh phục ước mơ khởi nghiệp

Nội dung sách Lược sử loài người

Cuốn Lược sử loài người không đơn thuần là một bản thống kê những dấu mốc trong hành trình tiến hóa của con người. Thông qua các cột mốc trong lịch sử tiến hóa, tác giả chỉ ra nguyên nhân sâu xa của những hiện tượng trong xã hội loài người. Tại sao có sự khác biệt trong tính cách của đàn ông và phụ nữ, gốc rễ của nạn phân biệt chủng tộc hay phân chia giai tầng,… tất cả đều được giải đáp trong cuốn sách 500 trang với vô vàn kiến thức.

Những khái niệm trừu tượng và mang tính xã hội học như tư duy, trí thông minh hay hạnh phúc đều được soi chiếu dưới lăng kính khoa học để người đọc có thể hiểu tường tận nhất.

Sách Lược sử loài người gồm 4 phần tương ứng với 4 giai đoạn nhận thức của con người.

Phần 1: Cách mạng nhận thức

Nhận thức thuở sơ khai đơn giản là những thay đổi trong đời sống con người. Loài Sapiens tiến hóa từ việc đi bằng bốn chân với lưng khom khom sang hai chân. Những thay đổi trong cơ thể dần xuất hiện, não Sapiens to hơn, mạng lưới noron phát triển phức tạp. Nhờ có những sự tiến hóa trong cơ thể, Sapiens biết chế tác ra lửa để sưởi ấm và hình thành văn hóa ăn chín uống sôi.

Sau một thời gian tích lũy, Sapien bắt đầu những cuốn di dân từ châu Phi sang châu Âu và Đông Nam Á, mang theo những thành quả đầu tiên là kim khâu, cung tên, tàu thuyền rồi đen dầu. Vậy nhưng, “phát minh” vĩ đại nhất của Sapien chính là trí tưởng tượng. Nhờ có trí tưởng tượng này, con người hình thành các khái niệm như phân chia giai cấp và phức tạp hơn như huyền thoại cổ tích.

Phần 2: Cách mạng nông nghiệp

Vô cùng thú vị, tác giả Yuval đã gọi cách mạng nông nghiệp là sự lừa dối lớn nhất lịch sử. 

Khi cuộc cách mạng nông nghiệp diễn ra, loài người không còn lông nhông nay đây mai đó mà đã biết yên ổn định cư. Loài người trở thành những nông dân đích thực, họ làm việc chăm chỉ để tạo ra lương thực, nuôi sống gia đình.

Tại sao tác giả lại gọi đây là sự lừa dối lớn nhất lịch sử? Theo ông phân tích, so sánh với thời kì trước đây, khi con người lang thang phiêu bạt như những hiệp khách giang hồ, họ chỉ làm việc trong phần ít thời gian, phần còn lại là tận hưởng cuộc sống nhẹ nhàng. Khi lựa chọn làm nông dân, họ mất phần lớn thời gian đầu tắt mặt tối, tập trung vào tích lũy mà không có nhiều thời gian nghỉ ngơi. Quan điểm này đến nay vần là một cuộc tranh luận.

Phần 3: Sự thống nhất

Thời kì này, xã hội loài người xuất hiện nhiều hình thái quốc gia và đế chế, mấm mống của chủ nghĩa tư bản manh nha từ đây. Khi hình thái quốc gia và kinh tế xuất hiện, loài người chào đón sự xuất hiện của đồng tiền. Chủ nghĩa tiêu dùng, chủ nghĩa trải nghiệm thúc đẩy sự ra đời của hàng loại các thị trường khác nhau. Đương nhiên, đi kèm với sự trỗi dậy cũng là những cuộc khủng hoảng. Thời kì này đánh dấu sự ra đời của hệ thống tài chính hiện đại.

Phần 4: Cách mạng khoa học

Thời kì này được coi là đỉnh cao tư duy của loài người khi chúng ta biết cách tận dụng trọn vẹn khả năng của não bộ. Các phát minh thi nhau ra đời, nối dài theo đó là những tiến bộ khoa học, công nghệ và quân sự. Cuộc cách mạng công nghệ mới chỉ diễn ra trong 500 năm gần đây nhưng lại có xu hướng phát triển như vũ bão và đem đến những thay đổi khổng lồ trong xã hội loài người.

Sách hay nên đọc: Review sách: Hiểu về trái tim – Con đường tuy ngắn nhưng lại gian nan nhất để hạnh phúc

Sự tiến bộ đi liền với mưu cầu tham vọng. Con người bắt đầu có những nhu cầu ngông cuồng hơn như ngăn chặn bước chân của thần chết. Họ mặc nhiên rằng sự chết là một điều tiêu cực. Tác giả thì khác, ông tự đặt ra câu hỏi “sự bất tử là một món quà, hay có chăng là một sự trừng phạt?”

Những câu hỏi chưa có lời giải đáp

Sự tiến hóa có mang lại hạnh phúc? Những giây phút bốn năm Sapien chụm đầu trong ngôi nhà đất sét đã thay thế bằng hình ảnh những đứa trẻ ngồi một mình với chiếc smartphone. Khoa học công nghệ thực sự đem lại điều gì?

Chừng nào con người còn chưa tìm ra lời giải cho câu hỏi đó, họ mặc nhiên chỉ đang bước đi và không có định hướng mà thôi. Con người dù tài giỏi đến đâu thì vẫn là con người, dù quyền năng đến mấy thì cũng không tránh khỏi những khoảng trống trong tâm hồn.

Nhận xét về cuốn Lược sử loài người

Hơn cả một bản tóm lược, cuốn Lược sử loài người đem đến bức tranh toàn cảnh về sự tiến hóa của con người dưới góc độ hoàn cảnh và nội tâm. Những phân tích của tác giả thực sự càng làm sâu sắc hơn những ý niệm của câu hỏi “Tôi là ai?” trong suy nghĩ của mỗi con người. 

Cuốn Lược sử loài người dễ khiến người ta bội thực thông tin vì cả triệu năm lịch sử gói gọn trong hơn 500 trang sách. Hiểu bản thân là gốc rễ của mọi sự uyên thâm. Tôi không chắc bạn sẽ soi tỏ bản thân mình sau khi đọc xong cuốn sách này. Nhưng tôi chắc chắn, nó sẽ thôi thúc bạn đi tìm những mảnh ghép còn thiếu trong chính tâm hồn bạn.

Sách hay nên đọc: Review sách: Hành trình về phương Đông – Tìm về cội nguồn của những giá trị tinh thần bị hiểu sai ý nghĩa

Cảm Nhận Của Độc Giả